Ontstaan van namen

Het ontstaan van namen
Toen Napoleon in 1811 een decreet uitvaardigde dat bepaalde dat iedereen een achternaam moest krijgen en men deze ook moest inschrijven in de registers voor de burgerlijke stand, nam niet iedereen dit serieus. ‘Weer zo’n belachelijke regel van die kleine keizer’, moesten mensen honend gedacht hebben. Als reactie op de invoering van deze wet werden namen verzonnen als Naaktgeboren, Boterkop, Platvoet en Schijthuis. Misschien dachten de bedenkers van deze creaties dat het decreet uiteindelijk wel weer zou worden afgeschaft. Als ze hadden geweten dat men ook in 21e eeuw nog met hun verzonnen namen opgescheept zitten, hadden ze wellicht wat langer over hun achternamen nagedacht.

Geschiedenis
Zoals in de inleiding al vermeld, waren achternamen in Nederland niet gebruikelijk, tenzij je tot het adellijke geslacht behoorde. De ‘normale burger’ vernoemde de mensen in hun buurt naar elkaars vader of moeder, zodat je namen kreeg als Jan Pieterszoon Coen of Peter Hendriks. Dit was echter alleen geschikt voor de kleinere dorpen en streken aangezien iedereen elkaar kende, in grotere plaatsen waar mensen elkaar niet altijd kenden, kwamen daarom wel familienamen voor.
Napoleon wilde duidelijkheid in dit systeem van namen geven en voerde daarom de achternaam in. Dit leidde echter wel eens tot problemen. Zo was het bijvoorbeeld onduidelijk onder welke naam een gehuwde vrouw zich moest laten inschrijven en, als haar familie ver weg woonde, welke naam zij gekozen hadden als achternaam. Hierdoor is de gewoonte ontstaan dat de vrouw in principe de naam van haar man gebruikt, maar haar oude familienaam als ‘meisjesnaam’ aanhoudt.

Achternaamgeving
Achternamen zijn in 6 groepen te verdelen:
1. Voornaamsnamen
2. Herkomstnamen
3. Beroepsnamen
4. Eigenschapsnamen
5. Relatienamen
6. Dierennamen

1. Voornaamnamen
Deze achternamen zijn afgeleid van voornamen. Te denken valt hier aan bijvoorbeeld Jansen, Pietersen, Klaassen, Wouterse, Bastiaanse en Antoniussen.

2. Herkomstnamen
Deze achternamen zijn afgeleid van het gebied waar de familie gewoond heeft. Te denken valt hierbij aan van Drunen, Bosch, Slootjes, Termeer, Groenendijk of van Duijn.

3. beroepsnamen
Deze categorie namen spreekt voor zich. Te denken valt aan Smid, Bakker, Kastelein, Hoedenmaker, Timmermans, Cock, de Boer, Scheepens, Meester en Advocaat.

4. Eigenschapsnamen
Hierbij gaat het om een karaktertrek van een persoon of een opvallend uiterlijk kenmerk. Voorbeelden hiervan zijn de Groot, de Cleijn, de Jonge, de Vrome, Liefkens, Flink, Goedhart, Dankers, Zwart en de Rooij.

5. Relatienamen
In deze categorie komen de namen voor waarin familiebanden, vriendschappen, maatschappelijke verhoudingen, etc. zijn terug te vinden. Denk hierbij maar aan Geboers, Vriends of Broers.

6. Dierennamen
Van deze categorie zijn ook talloze voorbeelden te verzinnen. Een aantal hiervan zijn Beers, Hanen, de Leeuw, Mols, Pieren, Ravens, Vos, de Haas en Vis.